Wieża Bracka w Lubaniu

---

Historia

Wieża Bracka, jedna z kluczowych budowli obronnych Lubania, została wzniesiona w 1318 roku z inicjatywy margrabiego brandenburskiego Waldemara Wielkiego. Jej powstanie miało na celu wzmocnienie obronności najistotniejszej bramy miejskiej oraz klasztoru franciszkanów znajdującego się w pobliżu. Co ciekawe, wieża pełniła również rolę samodzielnego punktu oporu.

Nazwa wieży oraz bramy wywodzi się od zakonu franciszkanów, jednak to właśnie w 1554 roku zakon ten opuścił klasztor po licznych pożarach, które miały miejsce w latach 1487, 1529 oraz 1554.

Obwarowania miejskie były kilkukrotnie używane w obronach miasta, a walki koncentrowały się zazwyczaj wokół Wieży Brackiej. Do najbardziej znaczących wydarzeń należy zaangażowanie się w te walki podczas wojen husyckich, które miały miejsce w 1427 i 1431 roku. W dowództwie obrony miasta w 1431 roku stał Bernard von Üchtritz. Wieża Bracka padła wówczas w ręce wrogów jako ostatni bastion oporu w Lubaniu.

W okresie I wojny światowej, fabrykant Georg Massow ufundował drewniany pomnik von Üchtritza, który zlokalizowano w ratuszu miasta Lubań.

Następnym istotnym okresem był czas wojny trzydziestoletniej, szczególnie w latach 1639 i 1641, kiedy to toczyły się walki o miasto. Żołnierze szwedzcy podjęli próby zburzenia Wieży Brackiej, jednak okazały się one bezskuteczne. Prace konserwacyjne nad wieżą miały miejsce w latach 1964–1965, co zapewniło jej przetrwanie do dziś.

Opis

Wieża Bracka stanowiła kluczowy element obronny miasta, będąc częścią jego obwarowań. Przylegała do niej jedna z czterech miejskich bram, która nosiła tę samą nazwę co wieża, a całe to założenie otoczone było półkolistym barbakanem. Wjazd do miasta odbywał się przez most zwodzony, który można było opuszczać za pomocą lin. Na parterze usytuowane było miejskie więzienie, a obok wieży znajdował się pręgierz, do którego przymocowana była żelazna obręcz.

Budowla została wzniesiona z kamienia bazaltowego i ma okrągły plan. Liczy osiem kondygnacji i osiąga wysokość 45 metrów. Grubość murów sięga do około 3 metrów do piątej kondygnacji, a powyżej wynosi około 2,5 metra. Pierwotne wejście do wieży zlokalizowane było od strony miasta na poziomie drugiego piętra. Trzecie piętro wieży znajdowało się na tej samej wysokości, co chodnik strzelecki barbakanu. Otwarte strzelnice pojawiły się aż na czwartej kondygnacji, a na piątym piętrze zlokalizowano wykusz klozetowy.

W drugiej połowie XVII wieku, na szóstym poziomie, urządzono pomieszczenie dla strażników. We wnętrzu wieży znajdowało się również wspomniane wcześniej więzienie miejskie oraz skład broni. Warto podkreślić, że wszystkie stropy, z wyjątkiem najwyższego, miały konstrukcję drewnianą.

Wieżę wieńczył spiczasty dach z miedzianym hełmem oraz dwa ganki osłonięte blankami, o wysokości sięgającej od 1 do 3 metrów. W wyniku pożaru, który miał miejsce w 1529 roku, hełm runął na ziemię, a odzyskaną miedź wykorzystano do odlewu miejskich armat. W 1852 roku zburzono Bramę Bracką oraz barbakan, zasypując jednocześnie fosę i przekształcając teren przed wieżą w plac.

Obecnie wieża jest udostępniona do zwiedzania. Na jej szczycie zorganizowano punkt widokowy, natomiast w jej wnętrzu prowadzone są ekspozycje. W górnej części wieży zrekonstruowano izbę strażnika oraz zgromadzono kolekcję agatów pochodzących z okolic Lubania.

---

Oceń: Wieża Bracka w Lubaniu

---